Vuvabyi bya Khorona bya 2019

Kusuka e Wikipedia
Xitsongwatsongwana xa Vuvabyi bya Kholera
Xifaniso xa swikombiso swa vuvabyi bya Khorona ya 2019
Xifaniso xa swikombiso swa vuvabyi bya Khorona ya 2019
Xifaniso xa swikombiso swa vuvabyi bya Khorona ya 2019
ICD/CIM-10U0.7 U0.7
DiseasesDB60833

Vuvabyi bya Khorona bya 2019 (COVID-19) i vuvabyi lebyi tlulelanaka lebyi vangiwaka hi xitsongwatsongwana xa Khorona xa muxaka wa vumbirhi lexi hlaselaka swirho swo hefemula (Hi ku komisa SARS-CoV-2).[1] vuvabyi lebyi byi tsumburiwe ro sungula hi N'wendzamhala wa n'wexemo 2019, e dorobheni ra Wuhan, e Chayina, naswona byi hangalake na misava, leswi vangeke ntungu lowu nga kona.[2] Hi 23 Mudyaxihi 2020, timhangu to tlula 5.23 wa timilliyoni ti vikiwile hi matiko ya188, kuhlanganisa na ntsengo wo hundza 338,000 wa vanhu lava dlaweke hi vuvabyi lebyi. Hambiswiritano, ntsengo wa lava hanyeke endzhaku ko khomiwa hi vuvavbyi lebyi wu le henhla ka 2.07 wa timilliyoni.[9]

Swikombiso leswi tolovelekeke swa vuvabyi lebyi swi hlanganisa na dari, khohlokhohlo, kukarhala, ku heleriwa hi moya, na kulahlekeriwa hi vuswikoti byo nuhwela na ku nantswela.[3][4] Vutalo bya vanhu lava tluleriweke hi vuvabyi lebyi vava na swikombiso swi tsanana, van'wana va weriwa hi nhlaselo wa swirho swo hefemula lowu vangelaka masocha ya miri leswaku mahlasela mahahu, kufa ka swirho swin'wana swa miri, kutiyelela ka ngati.[5][6][7] Nkarhi kusukela ka kutluleriwa hi vuvabyi kufikela loko swikombiso swa vuvabyi swi vonakala, i kwalomu ka masiku ya nthlanu, naswona wu nga va e xikarhi ka masiku mambirhi kuya eka mavhiki mambhiri.[3][8]

Xitsongwatsongwana lexi xi tlulelana exikarhi ka vanhu lava nge kusuhi na kusuhi,[4] hixitalo eka swisa leswi vangiwaka hi ku khohlola ,[9][10] ku etshemula, na kuvulavula.[4][9][11] Swisa leswi swi tala ku wela ehansi kuri na ku famba mangwa emoyeni.[4][4][9] Nakambe vanhu vanga thlela va tluleriwa hi xitsongwatsongwana, loko va khoma ndzhawu kumbe xilo lexi suleriweke ivi va tikhoma xikandza. Xitsongwatsongwana lexi xi tlulelana ngopfu e xikarhi ka masiku manharhu endzhaku ko sungula ka swikombiso, hambi leswi byi tlulelanaka naloko swikombiso swi nga si sungula.[4][9] Ndlela ya ntolovelo yo hlahluva vuvabyi lebyi i ku teka no xiyisisa marha eka nkolo.[12] Nhlahluvo wa xifuva na mahahu wu nga pfuna ku vona mahangalele ya vuvabyi e mirini.Tindlela to sivela vuvabyi lebyi ti hlanganisa na ku hlamba mavoko, ku papalata vanhu (ngopfungopfu lava ngana swikombiso), ku siva ku khohlola, naswona u tlela u papalata ku ti khoma xikandza. Ku engeta kwalano, ku bubabumeriwa tipfala milomo na tinhompfu. Swibumabumelo swo tipfala nomo na nhopfu swa hambanahambana, naswona mifumo yi'wana yi swi endle nawu, kasi yi n'wana ya swisivela. Ku na ku kayivela ka vumbhoni eka matirhele ya ku tipfala nhompfu na nomo ka vanhu lava hanyeke.[13][14]

Hi kuya hi nhlangano wa Misava wa Swarihanyo (WHO), ku hava nsawuto wa vuvabyi lebyi.[4] Hi siku ra 1 Mudyaxihi 2020, tiko ra Amerikha ri nyike mpfumelelo wa xihatla wo nyika vavabyi lava tikiriwaka murhi wa remdesivir. Vu ongori byi hlanganisa na ku tshungula swikombiso, nkatalelo na vuongori, ku papalata vanhu, na vutshunguri byo ringeta. Nhlangano wa Misava wa Swarihanyo wu tivise vuvabyi bya COVID‑19,[15] kuri mhangu ya xihantla ya misava hi 30 Sunguti 2020[16][17] naswona wuthlela wu tivisa vuvabyi lebyi byiri ntungu hi 11 Nyenyankulu 2020. Ntungu lowu wu hangalake eka matiko yo tala e swi fundzeni hinkaswo swa ntsevu swa nhlangano wa Misava wa Swarihanyo.[18]

Mintshaho[Lulamisa | edit source]

  1. "Coronavirus disease 2019 (COVID-19)—Symptoms and causes". Mayo Clinic. Retrieved 2020-04-14. 
  2. "The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health - The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China". International Journal of Infectious Diseases 91: 264–266. February 2020. 
  3. 3.0 3.1 "Symptoms of Coronavirus". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 20 March 2020. Archived from the original on 30 January 2020. 
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 "Q&A on coronaviruses (COVID-19)". World Health Organization (WHO). 17 April 2020. Archived from the original on 14 May 2020. Retrieved 14 May 2020. 
  5. "Care for Critically Ill Patients With COVID-19". JAMA 323 (15): 1499. March 2020. 
  6. "Features, Evaluation and Treatment Coronavirus (COVID-19)". StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. 2020. Retrieved 18 March 2020. 
  7. "COVID-19 and Thrombotic or Thromboembolic Disease: Implications for Prevention, Antithrombotic Therapy, and Follow-up". Journal of the American College of Cardiology. April 2020. 
  8. "The COVID-19 epidemic". Tropical Medicine & International Health 25 (3): 278–280. March 2020. 
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 "How COVID-19 Spreads". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 2 April 2020. Archived from the original on April 3, 2020. Retrieved April 3, 2020. 
  10. "Turbulent Gas Clouds and Respiratory Pathogen Emissions: Potential Implications for Reducing Transmission of COVID-19". JAMA. March 2020. 
  11. "Q & A on COVID-19". European Centre for Disease Prevention and Control. Retrieved 30 April 2020. 
  12. "Interim Guidelines for Collecting, Handling, and Testing Clinical Specimens from Persons for Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 11 February 2020. Archived from the original on 4 March 2020. Retrieved 26 March 2020. 
  13. "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): A Systematic Review of Imaging Findings in 919 Patients". AJR. American Journal of Roentgenology: 1–7. March 2020. 
  14. "ACR Recommendations for the use of Chest Radiography and Computed Tomography (CT) for Suspected COVID-19 Infection". American College of Radiology. 2020-03-22. 
  15. "How to Protect Yourself & Others". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 8 April 2020. Archived from the original on 26 February 2020. Retrieved 9 April 2020. 
  16. "Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)". World Health Organization (WHO). Archived from the original on 31 January 2020. Retrieved 11 February 2020. 
  17. "Hundreds of evacuees to be held on bases in California; Hong Kong and Taiwan restrict travel from mainland China". The Washington Post. 6 February 2020. Archived from the original on 7 February 2020. Retrieved 11 February 2020. 
  18. "WHO Situation Report #87". World Health Organization (WHO). 16 April 2020. 

Minkombo ya le handle[Lulamisa | edit source]

Tindzawulo ta Swarihanyo[Lulamisa | edit source]

Swiyenge[Lulamisa | edit source]

Matsalwa ya swarihanyo[Lulamisa | edit source]