Vubofu bya le nambyeni

Kusuka e Wikipedia
(Ritlerisewe kusuka e Onchosesiyasisi)
Onchosesiyasisi
Nkulukumba bulaki fulayina xitsongwatsongwana Onchocerca volvulus ku huma anithena ya xitsotswana, ku kurisiwa hi 100x
Nkulukumba bulaki fulayina xitsongwatsongwana Onchocerca volvulus ku huma anithena ya xitsotswana, ku kurisiwa hi 100x
Nkulukumba bulaki fulayina xitsongwatsongwana Onchocerca volvulus ku huma anithena ya xitsotswana, ku kurisiwa hi 100x
ICD/CIM-10B73 B73
ICD/CIM-9125.3 125.3
DiseasesDB9218

Onchosesiyasisi , lebyi tivekaka kambe tanihi vuvabyi bya vubofu bya le nambyeni na vuvabyi bya Vubofu , I vuvabyi lebyi vangiwaka hi ntluleto na xivungwana xo hanya eka swin'wana Onchocerca volvulus.[1] Swikombiso swikatsa ku nwayisa ko vava swinene, swibudzwabudzwana enghoheni, na vubofu.[1] I ku tlulela hi xitalo ka vumbirhi loku vangaka vubofu hi mhaka ya ku tluletiwa, endzhaku ka thirachoma.[2]

Xivungu xo hanya eka swivumbiwa swin'wana xi hangalasiwa hi ku lumiwa hibuleki fulayi xa rixaka raSimuliyamu.[1] Hi xitalo ku lumiwa kanyingi ku va kona ntluleto wu nga si va kona.[3] Switsotswana leswi swi tshama kusuhana na milambu, hi mhaka vito ra vuvabyi ri tshyiwile hi ndlela leyi.[2] Loko swi nghenile endzeni ka munhu, swivungwana swi ntumbuluxaswivungu leswi humaka hi le nghoheni.[1] Laha swi nga tlulela eka buleki fulayi leyi landzelaka leyi nga lumaka munhu.[1] Ku na tindlela to tala ta mfembo ku katsa na: ku veka ebayosipi ya nghohe ekamati ya munyuna ku yimela xivungwana xi huma, na ku languta emirini wa swivungwanankulu.[4]

Entlhavelo wo lwisana na vuvabyi a wu kona.[1] Ku sivela i ku papalata ku lumiwa hi switsotswana. [5] leswi swi nga katsa ku tirhisiwa ka swilwisani na switsotswana na ku ambala kahle.[5] Matshalatshala yan'wana ya katsa ku hunguta nhlayo ya switsotswana hi ku fufuthela chefu ya switsotswana.[1] Matshalatshala yo herisa vuvabyi hi ku tshungula ntlawa wa vanhu kambirhi hi lembe ku le kuyeni emahlweni eka tindhawu to hlaya ta le misaveni.[1] Ku tshunguriwa ka lava tluletiweke hi murhi wa ivhamekitini tinhweti ta ntsevu ku ya eka lembe.[1][6] Vutshunguri lebyi byi dlaya xivungu kambe ku nga ri swivungunkulu.[7] Murhi wa dokisisayiklilayini, lowu dlayaka na swo yelana na bakitheriyamu leyi vuriwakaWolibachiya, yi endla leswaku swivungwana swi tsana naswona yi bumabumeriwa hi van'wana vanhu.[7] Ku susiwa ka matshumba enyameni hi vutshunguri swi nga endliwa naswona.[6]

Kwalomu 17 ku ya eka 25 wa timiliyoni ta vanhu va tluletiwile vuvabyi bya vubofu bya le nambyeni, na kwalomu ka 0.8 wa timiliyoni a va ha voni.[3][7] Ntluletonkulu wu humelela eka matiko ya le Dzongeni wa Afrika, hambileswi timhangu ti nga vikiwa na le Yemeni na tindhawu titsongo ta lexikarhi ka Amerika na Dzongeni wa America[1] Hi 1915, Dokodela Rodolfo Robles u kume rosungula vuxaka bya xivungu na vuvabyi.[8] Swi longoloxiwile hi Nhlangano wa Rihanyu wa Misava tanihi vuvabyi byo kumeka ko karhi[9]

Ku yelanisa[Lulamisa | edit source]

  1. 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 "Onchocerciasis Fact sheet N°374". World Health Organization. March 2014. Retrieved 20 March 2014. 
  2. 2.0 2.1 "Onchocerciasis (also known as River Blindness)". Parasites. CDC. May 21, 2013. Retrieved 20 March 2014. 
  3. 3.0 3.1 "Parasites – Onchocerciasis (also known as River Blindness) Epidemiology & Risk Factors". CDC. May 21, 2013. Retrieved 20 March 2014. 
  4. "Onchocerciasis (also known as River Blindness) Diagnosis". Parasites. CDC. May 21, 2013. Retrieved 20 March 2014. 
  5. 5.0 5.1 "Onchocerciasis (also known as River Blindness) Prevention & Control". Parasites. CDC. May 21, 2013. Retrieved 20 March 2014. 
  6. 6.0 6.1 Murray, Patrick (2013). Medical microbiology (7th ed.). Philadelphia: Elsevier Saunders. p. 792. ISBN 9780323086929. 
  7. 7.0 7.1 7.2 Brunette, Gary W. (2011). CDC Health Information for International Travel 2012 : The Yellow Book. Oxford University Press. p. 258. ISBN 9780199830367. 
  8. Lok, James B.; Walker, Edward D.; Scoles, Glen A. (2004). "9. Filariasis". In Eldridge, Bruce F.; Edman, John D.; Edman, J. Medical entomology (Revised ed.). Dordrecht: Kluwer Academic. p. 301. ISBN 9781402017940. 
  9. Reddy M, Gill SS, Kalkar SR, Wu W, Anderson PJ, Rochon PA (October 2007). "Oral drug therapy for multiple neglected tropical diseases: a systematic review". JAMA 298 (16): 1911–24. PMID 17954542. doi:10.1001/jama.298.16.1911.