Etienne Penyisi Ndhambi

Kusuka e Wikipedia
Etienne Penyisi Ndhambi
Edit the value on Wikidata
Vutomi
Ndzhawu yovelekiwa Mudabula Edit the value on Wikidata, Hukuri 9, 1912 Edit the value on Wikidata
Tiko ra vutshami Afrika-Dzonga Edit the value on Wikidata
Ririmi rantumbuluko Xitsonga Edit the value on Wikidata
Ndzhawu yolova Ndzhati 9, 1986 Edit the value on Wikidata
Ndyangu
Nghamu Hendrika Makaukau (en) Translate Edit the value on Wikidata
Education
Uleteriwe e Lemana Training Institute Edit the value on Wikidata
Tindzimi leti a a titiva, kutsala na kuvulavula Xinghezi Edit the value on Wikidata
Ntirho
Ntirho Mutsari, Mukamberi wa swikolo, Mutsari wa tinovhele nakambe Mudyondzisi waxikolo Edit the value on Wikidata
Xirho xa nhlangano wa Huvo ya ririmi ra Xitsonga Edit the value on Wikidata

Etienne Penyisi Ndhambi (9 Hukuri 1912 - † 09 Ndzhati 1986) A ari mutsari wa tibuku ta xitsonga leti hlanganisaka swiphato, swithlokovetselo na tinovele to hlaya, naswona utiveka ngopfu hi novhele ya yena leyi ayitsheke "Mambuxu".[1] U tlakusile ta ririmi ra Xitsonga hi ku va xirho xa Huvo ya ririmi ra Xitsonga ku sukela hi 1960 ku fikela 1972. U tekiwa tani hi un'wana wa vatswari va matsalwa ya xitsonga naswona u gingirikele matswalwa ya Xitsonga kuya fikela emakumu ka vutomi bya yena laha misaveni.[2] Ndhambi u hoxe xandla ekutsariweni ka matsalwa ya Xitsonga evuton'wini byakwe ku fikela loko ata hundza emisaveni.

Tavutomi byakwe[Lulamisa | edit source]

Malembe yosungula[Lulamisa | edit source]

Ndhambi u velekiwile hi ti 09 ta Hukuri hi 1912 e Tlangelani,[kulaveka vumbhoni] etikweni ra ka Mudabula. U dyondzile exikolweni xa Valdezia emelembeni ya va makume-nharhu, hi leswaku hi va (1930’s).[1]

Tidyondzo tale henhla na vudyondzisi: 1937 - 1975[Lulamisa | edit source]

Ku suka eValdezia, u yisile tidyondzo takwe ekhale ka Lemana Training Institution ku ya dyondzela ku va mudyondzisi. Xikolo lexi a xi fambisiwa hi kereke ya Swiss Mission eAfrika Dzonga. U hetile ku dyondzela vudyondzisi hi lembe ra 1937. U dyondzisile exikolweni xa Valdezia nkarhinyana. U tlakusiwile ku va nhloko ya xikolo xa Tlangelani eka Mudabula hi 1941. U yisiwile hi valawuri va swa dyondzo nkarhi wolowo ku ya va nhloko ya xikolo eka Mashamba ku sukela 1942 ku fikela 1944. Ku sukela 1945 ku fikela 1958 u vile nhloko ya xikolo xa Ribolla. Hi 1959 u tlakusiwile a va mukamberi wa swikolo (Kumbe wa dyondzo) hi 1959. U vile mukamberi ku sukela nkarhi walowo ku fikela loko a khumuka entirhweni hi 1975.[1]

Vukati na Vana[Lulamisa | edit source]

Tatana Ndhambi a a tekanile na Hendrika “N’wa Abel” Makaukau, naswona Vukati bya vona byi katekisiwile hi majaha ya ntlhanu: Isaiah Penyisi Etienne Ndhambi, Oscar Mahuntsi Ndhambi, Amos Ndhambi, Shisiwana Frank Ndhambi, Shibule Raymond Ndhambi na tintombhi timbirhi: Bihamhirhi Kate Ndhambi na Mihloti Marlene Mabasa . U hundzile emisaveni hi to 09 ta Ndzati 1986.[1]

Vutsari[Lulamisa | edit source]

Tatana Ndhambi tlakusile ta ririmi ra Xitsonga hi ku va xirho xa Xitsonga Langauge Board ku sukela hi 1960 ku fikela 1972[2] a thlela a va mutsari wa tibuku ta ririmi ra Xitsonga leti landzelaka.

  1. Swiphato Swa Xitsonga hi 1950. (Buku leyi yi vile yona yo sungula ya swiphato ya ririmi ra Xitsonga)
  2. Mambuxu (a novelette) hi 1953.
  3. Xitsonga xo Saseka.
  4. Switlhokovetselo swa Vana.

Masagwati lawa amakumeke[Lulamisa | edit source]

Mintshaho[Lulamisa | edit source]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 "Preserving and Celebrating our literary heritage" (March 2011) - National Library of South Africa. Retrieved 22 February 2016
  2. 2.0 2.1 "History of the Xitsonga Language Board" (March 2011) - University of Pretoria. Retrieved 8 March 2016