Vhangazi

Kusuka e Wikipedia
Muvala wa Vhangazi
Muvala wa Vhangazi

Muvala wa Vhangazi i muvala lowu nge makumu ka nxaxamelo wa magandlati ya rivoningo. Muvala wa vhangazi wu na magandlati ya rivoningo la ma nge xikarhi ka kwalomu ka 380–450 wa tinanomitara.[1] Eka vhilwa ra mavala leri a ritirhisiwa hi va pfapfarhuti, vhangazi a wuri exikarhi ka muvala wa wasi na muvala wa ncingwa. Eka tithelevhixini na tikhompuyuta, muvala lowu yelanaka ngopfu na muvala wa vhangazi wu endliwa hi pfanganya rivoningo ro tshwuka na ra wasi, laha rivoningo ra wasi ri hatimaka thlandla ka mbirhi eka lero tshwuka.

Eka ririmi ra xinghezi muvala wa vhangazi wu vuriwa "violet"naswona wuthyiwa hi kuya hi vito ra xiluva lexi ngana muvala wa vhangazi.[2][3] Muvala wa vhangazi na wa ncingwa i mavala lawa ma tikombaka ma fana, hambi swiritano ma hamban hi kuva vhangazi i muvala lowu nga ti yimela eka magandlati ya rivoningo, kasi muvala wa ncingwa wu tumbuluxiwa hi ku pfanganisa muvala wa wasi na wo tshwuka.

Eka matimu, vhangazi na ncingwa i mavala lawa ma yelanisiwaka ni vukosi. Vafumi va Rhoma wa khale ava ambala tinguvo ta muvala wa ncingwa. Kasi eka nguva ya ku vonikeriwa ka Yuropa, muvala wa vhangazi a wu ambariwa hi vafundhisi na vadyondzisi va tiyunivhesithi. Eka vupfapfarhuti va xichayina, muvala wa vhangazi a wu tirhisiwa ku hlamusela "vun'we na ku thlandlukela vumbirhi-vumn'we bya yin na yang" na "Vun'we bya ntumbuluko hi nkwawo".[4] Eka vukhongeri bya vubhuda na vu hindu muvala wa vhangazi wu yelanisiwa na hari ya Chakra.[2] Hi kuya hi nhlahluvo wa ma vonele ya vanhu e Yuropa na Amerikha, muvala wa vhangazi wu yelanisiwa ngopfu na vusopfa na vuwexe, ku kanakana.[5]

Mintshaho[Lulamisa | edit source]

  1. Georgia State University Department of Physics and Astronomy. "Spectral Colors". HyperPhysics site. Retrieved 20 October 2017. 
  2. 2.0 2.1 https://web.archive.org/web/20170508232015/http://www.color-wheel-artist.com/meanings-of-violet.html
  3. Webster's New World Dictionary of the American Language, The World Publishing Company, New York, 1964.
  4. Varichon, Anne Colors:What They Mean and How to Make Them New York:2006 Abrams Page 138
  5. Eva Heller, Psychologie de la couleur: effets et symboliques. p. 4.