Sasavona

Sasavona i novhele yo sungulula ya Xitsonga leyi tsariwe hi Mufundhisi D.C. Marivate naswona yi kandziyisiwa hi lembe ra 1938. Novhele leyi yi kumile risiva ra ndzhangelo na khume ra tiphawundi ku suka eka International Institute of African Languages and Cultures. Vito ra Sasavona Publishers and Booksellers ri thyiwile hikokwalaho ka novhele leyi yo sungula ya Xitsonga.

Nkatsakanyo wa hungu ra tsalwa

Tsalwa ra Sasavona ri vulavulavula hi Sasavona nsati wa George Ntavasi. George Ntavasi i wanuna loyi a a tirhela ekule ni le kaya hi xikongomelo xo singilela muti wa yena. Sasavona u sale a hanya vutomi bya xihedeni hi nkarhi lowu nuna wa yena a ri eJoni. Loko ri xile xa yena a ku ri ku famba na miti a tinwela byalwa. Loko nuna wa yena a rhumerile mali a yi tlangisa hi ku nwa ni ku xavela swigangu swa yena byalwa, mali yi hela hinkwayo, yena ni vana va sala va sika hi ndlala.

Mahanyelo ya yena ya endla leswaku a hanya hi ku yiva swa vanhu emasin'wini ni le makaya hikokwalaho ko loloha ku rima hambileswi nuna wa yena a rhumela mali yo xava mapa na hinkwaswo ku katsa ni timbewu hi ku hambanahambana ka tona. Loko mali leyi a nga rhumeriwa hi nuna wa yena yi herile, u famba a vanga swikweleti etikweni hinkwaro, a tlhele a tsandzeka ku swi hakela. Nenge lowu a a ri na wona wu endla leswaku a va mbabva, a hetelela hi ku va ni futa hileswi nkarhi wo tirha ekaya a nga wu kumi hikokwalaho ka byalwa. Leswi swi endla leswaku vana va yena va nga yi kahle exikolweni hikokwalaho ko pfumala loyi a nga ta va lulamisela ku ya exikolweni nimpundzu.

N'wanan wa yena u kale a tekelela mahanyelo ya yena yo hanya hi ku yiva swa vanhu emasin'wini hikokwalaho ko loloha ku rima hi nkarhi wa xirimu. Sasavona u hetelela a vabya vuvabyi lebyi a byi ta n'wi yisa evuyavangavuyi. Loko se a vona leswaku u le kusuhi ni ku fa, wa hundzuka, a nghena kereke ku kondza loko a hundza emisaveni. Ku vabya loku hi kona loku ku nga endla leswaku a kala a tsutsumela ekerekeni hikuva kufa ku chava hi un'wana ni un'wana laha misaveni ya Xikwembu.