Tipolitiki ta Vupeladyambu Kapa

Tipolitiki ta Vupeladyambu Kapa ti na nsohensohe ku tlula swifundzhankulu swin'wana swa South Africa, hikuva hi ku hambana na swifundzhankulu (tiprovhinsi) tin'wana laha nhlangano wa African National Congress (ANC) wu nga angarhelangiku tipolitiki eka ndhawu.

Eka nhlawulo wa 2004, a ku na ntlawa lowu wu nga wina vunyingi bya tivhoti eka eka xifundzhankulu (province), kasi ANC yi kumile 45% wa tivhoti. Hikuva, ANC a yi ri eka ntirhisano eka ku fuma na vandla ra New National Party (NNP), leri a ri ri na 11% wa tivhoti, leswi swi nga pfumelela leswaku ku vumbiwa mfuma kun'we wa ANC-NNP ku vumba mfumo wa xifundzhankulu. Hi lembe ra 2005 a ku ri na ku pfumeleriwa ka leswo swirho swa vandla ro karhi swi nga sukela mavandla ya swona swi tlulela eka mavandla man'wana hi fambiselo ra floor crossing leswi swi endle leswo swirho hinkwaswo swa NNP swa Palamende ya Xifundzhankulu swi tlulela eka vandla ANC, leswi swi nga nyiketa ANC ku va na vunyingi bya swirho eka xifundzhankulu. Va ANC va langile Ebrahim Rasool tani hi Holobyenkulu ku nga Premier; hi 2008 xivandla xa yena xi tekiwile hi Lynne Brown. Murhangeri wa xifundzhankulu wa ANC a a ri Mcebisi Skwatsha.

Vandla ra ku phikiza eVupeladyambu Kapa endzhaku ka nhlawulo wa 1994 ku ve vandla ra Democratic Alliance (DA), leri nga kuma tivhoti ta ku ringana 27% eka nhlawulo wa xifundzhankulu. Dorobankulu ra City of Cape Town, ku nga masipala loyi a nga na vanhu vanyingi eka xifundzhankulu, ri ve ri fumiwa hi mavandla-nhlanganelo, lowu a wu rhangeriwa emahlweni hi DA ku sukela endzhaku ka nhlawulo wa vamasipala wa 2006 municipal elections. Va vandla ra DA va tlakuse xiavo xa tivhoti leti va nga va na tona eka nhlawulo wa vamasipala wa lembe ra 2011 municipal elections ku fikela eka 61.09%, leswi swi nyike va vandla ra DA vunyingi bya tivhoti ku fikela laha va nga va vandla leri fumaku hi roxe ku va ri kota ku fuma dorobankulu ra City of Cape Town handle ko fuma kun'we na vanakulobye va yona

Eka nhlawulo wa 22 April 2009 va vandla ra ANC va ve va humesiwa eka vufumi va humesiwa hi vandla ra DA, leyi yi nga wina 51.46% wa tivhoti. Nhlawulo lowu, wu ve nhlawulo wo sungula endzhaku ka mfumo wa xihlawuhlawu laha vandla ra DA ri nga kuma kona vunyingi bya tivhoti eka xifundzhankulu. Murhangeri wa vandla ra DA Helen Zille u ve a teka xivandla xa Brown tani hi Premiyara hi ti 6 Meyi 2009.

Eka nhlawulo wa ti 7 Meyi 2014 va vandla ra DA maintained va ve vaya emahlweni no ngetela nhlayo ya vavhoti va yona, ku fikela eka vunyingi bya 59.4%.

Tirheferense

• Politics of South Africa
• Government of the Western Cape