Joni

Kusuka e Wikipedia
Joni
xivito: Doroba ra nsuku
Marito-mfungo: "Vun'we e ku hluvukiseni"[1]
Joni is located in Gauteng
Joni
Ndzhawu ya doroba e xifundzeni xa Gauteng
Joni is located in South Africa
Joni
Vundzhawu bya dorobha eAfrika-Dzonga
Tinhla-vundzhawu: 26°12′16″S 28°2′44″E / 26.20444°S 28.04556°E / -26.20444; 28.04556
Tiko Afrika-Dzonga
Xifundza Gauteng
Muganga Johannesburg Metropolitan
Masipala Johannesburg Metropolitan
Ku anama
 • Hinkwaro 1,644.98 km2 (635.13 sq mi)
Ku tlakuka 1,753 m (5,751 ft)
Ntsengo wa vanhu (2019)[2]
 • Hinkwavo 8,000,000
 • Ntlimbano 4,900/km2 (13,000/sq mi)
Tindzimi (2011)[3]
 • xiNghezi 31.1%
 • xiZulu 19.6%
 • xiBhunu 12.1%
 • xiQhoza 5.2%
 • Tin'wana 31.9%
Khodi ya poso 2001
Khodi ya ndzhawu 010 na 011


Joni, rithlela ritiviwa hi ra Jozi, kumbe "Doroba ra nsuku"[4][5], i doroba leri kulukumba etikweni ra Afrika Dzonga,[6] naswona i rin'wana ra madoroba ya khume-nthlanu lama kulukumba e misaveni.[7] Joni i doroba-nkulu rithlela ri va ntsindza wa xifundza xa Gauteng, kunga xifundza lexi fumeke ngopfu e Afrika-Dzonga.[8] Joni rithlela riva vutshamo bya Huvo-nkulu ya vumbiwa, kunga huvo ya le henhla-henhla ya tiko ra Afrika Dzonga.[9] Tikomponi to tala ta le Afrika Dzonga ku hlanganisa na tibangi ti na ti ofisi-nkulu ta tona e Joni. Doroba leri ri kumeka eka xitshabyana xa Witwatersrand lexi ngalo moo! hi swicelwa na nxaviso wa nsuku na dayimani. Doroba leri akuri rin'we ra madoroba la ma rhurheleke xidlodlo xa misava xa FIFA xa lembe ra 2010.

Doroba-nkulu leri i ri'wana ra madoroba-nkulu ya misava hi laha ri xaxametiweke ha kona hi Nhlangano ya Vulavisisi hi ta kuhangalaka ka mabindzu na Madoroba ya Misava Hinkwayo. Hi 2019, vaaki va doroba ra Joni a va ri 5,635,127, leswi endleke leswaku doroba leri ri va doroba lerikulu eAfrika Dzonga.[2] Hi lembe rero, nhlayo ya vaaki va le madorobeni ya le Joni yi vekiwe eka 8,000,000.[2] Vundzhawu bya doroba (1,645 km2 or 635 sq mi) byi aname ngopfu loko byi ringanisiwa ni bya madoroba man'wana lamakulu, lama endlaka nhlayo leyi ringaniseriweke ya ku tlimbana ka vaaka - tiko va 2,365 eka swikwere - khilomitara (6,120/sq mi).

Doroba leri ri simekiwe hi 1886 endzhaku ka loko ku kumiwe nsuku endzhawini leyi a yi ri purasi. Hikwalaho ka mphakelo lowukulu wa nsuku lowu kumiweke etlhelo ka Witwatersrand,[10] ku nga si hela malembe ya khume, vaaka-tiko a va andze va fika eka 100,000.

Doroba leri hambaneke ku sukela eku heleni ka va - 1970 ku fikela hi 1994, kunga Soweto leri sweswi ri nga xiyenge xa Joni. Eku sunguleni a ku ri ni ndhawu leyi vanhu va le Afrika a va tshama eka yona, leyi eka yona a ku tshama vatirhi vo tala va le Afrika lava humaka emugodini wa nsuku. Hambileswi eku heteleleni Soweto yi hlanganisiweke e hansi ka doroba ra Joni, kambe se a ku tshama vantima, lava a va nga pfumeleriwi ku tshama le Joni. Lenaxiya ixidorobana lexi ngana vanhu vo tala va le Afrika Dzonga lava vulavulaka Xinghezi lava humaka eIndiya. Tindhawu leti a ti tiviwa tanihi tindhawu ta vanhu vantima hi ku pfumelelana ni milawu ya xihlawuhlawu ya hulumendhe ya Afrika Dzonga.

Mintshaho[Lulamisa | edit source]

  1. "Johannesburg (South Africa)". Crwflags.com. Retrieved 9 December 2010. 
  2. 2.0 2.1 2.2 " Population of Johannesburg
  3. Census 2011
  4. "Johannesburg: The City of Gold". Johannesburg: The City of Gold. 22 October 2019. Archived from the original on 18 January 2021. Retrieved 17 December 2020. 
  5. "The history of Joburg, City of Gold". SouthAfrica.net. Retrieved 17 December 2020. 
  6. "Major Agglomerations of the World". CityPopulation.de. Retrieved September 17, 2020. 
  7. Th. Brinkhoff (23 January 2010). "Principal Agglomerations of the World". Citypopulation.de. Retrieved 2 July 2010. 
  8. "Johannesburg". Retrieved 25 May 2015. 
  9. Bhana, Deeksha (2018). "The Constitutional Court as the apex court for the common law of contract: Middle ground between the approaches of the Constitutional Court and the Supreme Court of Appeal". South African Journal on Human Rights 34: 8–32. doi:10.1080/02587203.2018.1432100. 
  10. Ritchie, Kevin (2 July 2012). "A jubilee that truly sparkles". IOL.