Rihanyo ra vavasati

Rihanyo ra vavasati i xikombiso xa rihanyo ra vaaki, laha rihanyo ri hlamuseriwaka hi Nhlangano wa rihanyo wa Misava, ku nga World Health Organisation (WHO), tanihi "xiyimo xa vuhlayiseki lebyi heleleke bya miri, miehleketo na ntshamisano naswona ku nga ri ntsena ku pfumaleka ka mavabyi kumbe ku tsana". Hakanyingi yi khomiwa tanihi rihanyo ra ku veleka ra vavasati ntsena, mintlawa yo tala yi kanetana na nhlamuselo yo anama leyi fambelanaka na rihanyo hinkwaro ra vavasati hi ku angarhela, leyi kombisiwaka ku antswa tanihi "Rihanyo ra vavasati". Ku hambana loku ku vonaka ku nyanyile ematikweni lama ha hluvukaka laha vavasati lava rihanyo ra vona ri katsaka makhombo na ntokoto wa vona, va yaka va va na swiphiqo.

Hambileswi mimpimo ya swivangelo leswikulu swa rifu, vuvabyi bya mbilu ni misiha, mfukuzana ni vuvabyi bya mahawu, yi fanaka eka vavasati ni vavanuna, vavasati va ni mintokoto yo hambana. mfukuzana ya mahawu yi tlule tinxaka tin’wana hinkwato ta timfukuzana tanihi xivangelo lexikulu xa rifu leri fambelanaka na mfukuzana eka vavasati, yi landzeriwa hi mfukuzana ya mavele, colorectal, ovarian, mfukuzana ya xivelekelo na cervical cancers. Hambileswi ku dzaha fole ku nga xivangelo lexikulu xa mfukuzana ya mahawu, eka vavasati lava nga dzahiki fole khombo ro khomiwa hi mfukuzana ri tlula kanharhu eka vavanuna lava nga dzahiki fole. Ku nga khathariseki leswi, mfukuzana ya mavele ya ha ri mfukuzana leyi tolovelekeke swinene eka vavasati ematikweni lama hluvukeke, naswona i yin’wana ya mavabyi lamakulu lama nga tshungulekiki ya vavasati, kasi mfukuzana ya khwiri yi tshama yi ri yin’wana ya mfukuzana leyi tolovelekeke swinene ematikweni lama ha hluvukaka, leyi fambisanaka ni xitsongwatsongwana xa human papilloma (HPV), ku nga vuvabyi lebyi tluletiwaka hi rimbewu . Ntlhavelo wa HPV xikan’we na ku kamberiwa swinyika xitshembiso xo lawula mavabyi lawa. Timhaka tin’wana ta nkoka ta rihanyo eka vavasati ti katsa vuvabyi bya mbilu na misiha, ntshikilelo wa mianakanyo, vuvabyi bya ku pfilunganyeka ka mianakanyo, ku tsana ka marhambu na ku kayivela ka ngati .