Enoko Sontonga
Enoch Mankayi Sontonga (1873 – 18 Hukuri 1905) a ri muqambhi ya Afrika-Dzonga, loyi a tiveka ngopfu hiku tsala risimu ra Xixhosa leri nge " Nkosi Sikelel' iAfrika " leri nga tsariwaka hi (Xitsonga; Hosi katekisa Afrika), leyi hi ku pfuxeta, yi yimbeleriweke tanihi hafu yo sungula ya risimu ra rixaka ra Afrika-Dzonga ku sukela hi 1994. Khale a kuri risimu ra ximfumo ra African National Congress (ANC) kusukela hi 1925. Ritlhele ri amukeriwa hi muakelani wa Afrika-Dzonga loyi a ha ku vumbiwaka wa le n’walungwini, Zimbabwe naswona ri hundzuluxiwile hi Xishona, " Ishe Komborera Afrika " kusukela hi 1980 kuya fika hi 1994.
vutomi bya le vuhlangini
[Lulamisa | edit source]Sontonga, Muxhosa, u velekiwile edorobeni ra Uitenhage eEastern Cape Colony . U dyondzerile tani hi mudyondzisi eka Lovedale Institution kutani endzhaku ka sweswo u tirhile tani hi mudyondzisi na mufambisi wa khwayere exikolweni xa Methodist Mission e Nancefield, ekusuhi na Joni kuringana malembe ya tsevu.
swa ntirho
[Lulamisa | edit source]Ndzimana yo sungula ya "Nkosi Sikelel' iAfrika" yi qambhiwe hi 1897 naswona eku sunguleni a yi kunguhatiwe ku va risimu ra xikolo. Swihlovo swin'wana swi vula leswaku u tsale risimu leri hi lembe rero. Ri yimburiwe ro sungula erivaleni hi 1899 loko ku vekiwa Reverend Mboweni, loyi a a ri mufundhisi wo sungula wa Tsonga Methodist.[1] Hi ku famba ka nkarhi mutlhokovetseri wa Xhosa Samuel Mqhayi u tsale tindzimana tin'wana ta nkombo.
vutomi bya n'wini
[Lulamisa | edit source]Sontonga u tekane na Diana Mgqibisa, n'wana wa nhwanyana wa mufundhisi wa African Methodist Episcopal Church, naswona va ve ni n'wana. Mgqibisa u fe hi 1939.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedsah