Vutshila

Kusuka e Wikipedia
Hans Rottenhammer, hlengelo wa ta vutshila. Gemäldegalerie, Berlin

Ta Vutshila ti yimela kutiphofula ka matitwele, naswona hakanyingi ti hlohloteriwa hi ndhavuko ivi tithlela ti hlohlotela ku cinca ka ndhavuko. Mintlawa-nkulu ya ta vutshila yi hlanganisa Matsalwa - lama hlanganisaka Vuthlokovetseri, tinovhele na Mintlangu yo koma; Mintlangu-Vutshila - exikarhi ka yona kuna vuyimbeleri, ncino, na mintlango ya le rivaleni; Vutshila bya vusweki byi hlanganisa kubhaka, ku sweka vulombe na ku vhuvela Wayini; Vutshila bya Mahungu tani hi kuteka swinepe na ku rhekhoda filimi, ivi ku hetelela hi ntlawa wa Vutshila bya leswi voniwaka - byi hlanganisa kupfapfarhuta na vuvatli.[1]

Nhlamuselo[Lulamisa | edit source]

Hikukomisa, ta vutshila ti nga hlamuseriwa tanihi tindlela to phofula matitwele na vuswikoti leswaku byivoniwa himani na mani. Ndlela yophofula na yona yinga vuriwa vutshila hiyoxe.

Xihlamusela mariti xa xinghezi lexi gandlisiweke hi Collins, xihlamusela 'vutshila' kuri "Rhavi ra vutivi leri havaka Sayensi, naswona ri tirhisaka mihleketo yo tumbuluxa swilo swintshwa. Ngopfu ngopfu loko rhavi leri ra vutivi ri dyondzeriwa kunene.[2] Riviti 'Vutshila' rihlamuseriwa eka Insayclophediya ya xi Ayrishi hindlela leyi landzelaka: "Vutshila byivumbiwa loko muvatli (kumbe n'wa-tavutshila) a vumba xilo xosaseka, kumbe a endla xiendlo lexi khumbaka vahlaleri (kumbe vayingiseri) naswona xiendlo lexi xi endliwe hivutshila."[3] Kuengetela kwalaho xihlamusela marito lexi xiri:

Vutshila imugingiriko lowu khumbaka mintlawa yo tala naswona leswi switikomba hi marito lamahlayeke lama hlamuselaka minxakaxaka ya ta vutshila. Swikombiso swihlanganisa: Vutshila bya vupfapfarhuti, vutshila bya leswivoniwaka, Vutshila bya swavukhavisi, na swin'wana leswi yelanaka.

Matimu[Lulamisa | edit source]

Kusukela eka Griki ya khale, kuya eka Varhoma va khale, vutshila abyinga hambanisiwi hi mintlawa leyi hlayiweke ehenhla. Vutshila bya pfapfarhuta kumbe ku vatla a byi tekeriwa enhlokweni loko byi kombisa xiyimo xa xiharhi kumbe munhu hi ndlela yo saseka.

Hambi leswi vutshila lebyi amukeriweke byi tale kuva bya matiko-nkulu ya Amerika na Yuropa, Matiko-nkulu ya Afrika na Axiya na wona ma na tinxakanxaka ta vutshila lebyi hambaneke naswona lebyi sasekeke.

Mintlawa ya ta Vuthsila[Lulamisa | edit source]

Hintolovelo, ta vutshila ti hambanisiwa hi swiyenge swa knombo leswi landzelaka: Vutshila byo aka, Vuvatli, Vupfapfarhuti, Vuyimbeleri, Vuthlokovetseri, Ncino, Tifilimi.

Minthsaho[Lulamisa | edit source]

  1. "Arts". In David R. Henderson (ed.). Concise Encyclopedia of Economics (2nd ed.). Indianapolis: Library of Economics and Liberty. ISBN 978-0865976658.
  2. Collins English Dictionary
  3. Encyclopedia of Arts Education